نقش سلامت جنسی بر تحکیم نظام‌ خانواده‌

نقش سلامت جنسی بر تحکیم نظام‌ خانواده‌

سلامت در ساده‌ترین معنی، نداشتن بیماری است كه شامل سلامت روانی، جسمانی و اجتماعی می‌شود. سازمان جهانی بهداشت، سلامت جنسی را اینگونه تعریف می‌کند: «سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی مربوط به فعالیت جنسی؛ نه صرفا نبود بیماری، اختلال عملکرد یا معلولیت». سلامت جنسی نیازمند نگرش مثبت به این موضوع است و شامل بهره‌مندی افراد از رابطه جنسی رضایت‌بخش، مطمئن، بی‌خطر و دور از اجبار و خشونت است.

ارائه آموزش‌های صحیح در مورد سلامت جنسی در جامعه می‌تواند ثمرات ارزشمندی از جمله احترام به خود و دیگران، رشد جنسی سالم، كسب هویت جنسیتی سالم، روابط مناسب بین‌فردی و روابط سالم زناشویی را به دنبال داشته باشد و از بروز مشكلاتی همچون انحرافات جنسی، سوءاستفاده‌های جنسی و مشكلات زناشویی جلوگیری به عمل آورد.

توجه اسلام به رابطه جنسی سالم

از منظر اسلام گرایش مرد و زن به یکدیگر، امری فطری و بر اساس نظام آفرینش می‌باشد. تعالیم اسلام که به تمام نیازهای مادی و معنوی انسان توجه دارد، نگاهی ویژه به مقوله ارتباط صحیح جنسی و سلامت جنسی در خانواده دارد. به همین خاطر است که اسلام علاوه بر تشویق برای ارضای جنسی از راه شرعی، برای آن ثواب نیز قایل می‌باشد. اولیای دین با معادل‌سازی پاداش روابط جنسی با برخی از مفاهیم دینی همچون جهاد، ریزش گناهان و پاک شدن افراد، به دنبال ایجاد نگرشی مثبت بین زنان و مردان میباشند تا بدین شکل، از این ارتباط احساس رضایت بیشتری داشته و سلامت جسم و روح آنان تامین گردد.

در واقع در عشق‌بازی، آندورفین که ماده طبیعی ضد درد در بدن است، ترشح شده و تاثیر خوبی بر سردرد، سرگیجه و آرتروز دارد. (آلن و باربارا پیز، 1382، ص 306)

به همین خاطر است که پیامبر اکرم در روایتی می‌فرمایند: هنگامی که او به تو نزدیک می‌شود، دو ملک او را احاطه می‌کنند و او مانند کسی است که در راه خدا شمشیر می‌زند. پس وقتی نزدیکی می‌کند، گناهانش می‌ریزد مانند ریزش برگ درختان. پس وقتی غسل می‌کند، از تمام گناهان پاک می‌شود. (وسائل الشیعه، ج 20، ص 109)

رابطه عاطفی نه رابطه جسمانی

یكی از مهم‌ترین مولفه‌های زندگی مشترك، ارتباط جنسی سالم و رضایت‌بخش زوجین است. با توجه به اهمیت خانواده در جامعه ایرانی و نقش سلامت جنسی زوجین در تداوم و عملكرد مثبت خانواده و پیشگیری از ایجاد مشكلات زناشویی، توجه به ارتقای سلامت جنسی در سطوح مختلف فردی و اجتماعی حائز اهمیت است.

اگر زوجی دارای عقاید متفاوت یا مخالف باشند، با داشتن سازگاری جنسی، می‌توانند زندگی مشترك پایداری داشته باشند. این مهم در حالی است كه در بسیاری از موارد همسران از تاثیر نارسایی جنسی بر مشكلات زندگی زناشویی و نقش آن در ایجاد ارتباط ضعیف، اعتماد به نفس پایین و افسردگی غافل هستند. توجه به این نكته ضروریست كه رابطه جنسی باید از یك رابطه جسمانی فراتر رفته و به صورت یك رابطه عاطفی درآید. این رابطه مشابه هنر ظریفی است كه می‌تواند در خدمت تفاهم و مهر و محبت هر دو طرف قرار گیرد.‌ در حال حاضر نتایج برخی از پژوهش‌ها بیانگر آن است كه اگر به هر دلیلی روابط جنسی سالم بین زن و شوهر ایجاد نشود، یكی از آن‌ها یا هر دو ناراحت، دلخور و دلزده خواهند شد.‌ طبق برخی تحقیقات عصبی بودن، بروز كمردردها، ناتوانی در تمركز فكری و حتی ناتوانی در انجام كارهای معمولی از عواقب عدم موفقیت در این نوع ارتباط است.

در واقع به همین دلیل است که پیشوایان دین، تاکید زیادی بر ارتباط جنسی از نوع عاشقانه داشته و به خصوص، توصیه به رعایت نیازهای روحی زنان در این ارتباط داشته اند. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: هیچ یک از شما نباید با همسر خود مانند چهارپایان آمیزش کند، بلکه باید میان آنان واسطه‌ای باشد. پرسیدند: واسطه چیست؟ حضرت فرمودند: بوسیدن و گفت و گوی عاشقانه. (محجة البیضاء، ج 3، ص 110)

اهمیت آموزش جنسی کودکان در سلامت جنسی خانواده

يكي از دلايلي كه سبب شده است آموزش‌هاي پيش و پس از ازدواج در ايران، فاقد كيفيت لازم بوده و مشکلات جنسی به بحران در خانواده تبدیل شود، تابو بودن مسائل جنسي از لحاظ عرفي در جامعه است. اين پافشاري عرفي به جايي رسيده است كه كودكان از هر نوع آموزش جنسي محروم مي‌شوند و همين محروميت، آن‌ها را در بزرگسالي با مشكل مواجه مي‌كند. در واقع خانواده باید به عنوان اولین منبع كسب اطلاعات جنسی، همواره پاسخگوی كنجكاوی‌های جنسی فرزندان بوده و آگاهی بخشی و مراقبت جنسی از فرزندان را بخشی از اصول اساسی نظام تربیت خود قرار دهد.

نقش خانواده در سلامت جنسی

به نظر می‌رسد تا قبل از بلوغ، والدین خصوصا مادران اولین كسانی هستند كه با سوالات و كنجكاوی‌‌های جنسی كودكان روبه‌رو می‌شوند و نقش تعیین‌كننده‌ای در تربیت جنسی، آموزش مراقبت و بهداشت جنسی کودکان ایفا می‌كنند.

برخی از والدین به طور کلی از انجام این آموزش طفره می‌روند، گروهی بی تفاوت و گروهی زیاده‌گو هستند و گروهی نیز سعی دارند با تعریف داستان و دروغ، ذهن فرزندان خود را منحرف نمایند. به همین دلیل همیشه فاصله‌ای بین والدین و فرزندان ایجاد شده و موجب شرم و خجالت فرزندان از پرسشگری در این زمینه می‌گردد و نوجوانان از طریق منابع دیگری همچون دوستان، کتاب‌های مرتبط با بهداشت جنسی، فیلم‌ها، اینترنت و هر منبعی که حاوی اطلاعات درست یا غلط درباره مسائل جنسی است، به دنبال پاسخ سوالاتشان می‌گردند.

واقعیت این است که ارائه این آموزش‌ها ضرورتی است انکارناپذیر. اگر آموزش جنسی براساس اصول مناسب و براساس شرایط افراد و معیارهای فرهنگی درست ارائه گردد می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس، رضایت از زندگی و كاهش مشكلات جنسی كمك كند. اهمیت این موضوع وقتی بیشتر مشخص می‌شود كه توجه داشته باشیم دسترسی به رسانه‌های مختلف جهانی كه رفتارهای پرخطر جنسی را ترویج می‌كنند، حتی در جامعه ما نیز، برای درصد زیادی از جوانان و نوجوانان فراهم می‌باشد. در زیر به برخی از تبعات عدم آموزش مناسب و کافی از طرف خانواده به فرزندان در سنین مختلف اشاره می‌گردد.

پیامدهای عدم آموزش مناسب به کودکان

کودکان بنا به طبیعت خود کنجکاو هستند و دوست دارند در مورد مسائل ناشناخته خود، اطلاعات کسب نموده و بدین شکل، محیط اطراف خود را بهتر بشناسند. کودکان به بدن خود کنجکاو بوده و توجه آن‌ها از حدود 3 سالگی به اعضای تناسلی‌شان معطوف می‌گردد. در این صورت اگر اطلاعات مورد نظر خود را از خانواده دریافت نکنند، سعی در کسب اطلاعات از گروه همسالان و یا ابزارهای اینترنتی و ماهواره خواهند داشت. این اطلاعات نادرست، تا مدت‌ها می توانند ذهن کودک را درگیر نمایند.
کنجکاوی بیش از حد

منع کردن هر فرد از هر چیزی، آن هم بدون دلیل و برهان مناسب، موجب اشتیاق بیشتر فرد به آن عمل می‌گردد. با توجه به علاقه ذاتی کودک، در صورت امتناع والدین از پاسخگویی، ذهن کودک کنجکاوتر شده و سعی در یافتن جواب سوالات خود از هر راه و روشی می‌گردد.

عدم تشخصیص نشانه های سوء استفاده جنسی

در دوران کودکی و در صورت نداشتن آگاهی کامل، کودکان در خطر سوء استفاده جنسی قرار دارند. آشنا کردن کودکان با حریم خصوصی بدنشان و اینکه دیگران و حتی نزدیکان مجاز نیستند برخی رفتارها را با آن‌ها داشته باشند، احتمال بروز چنین آسیب‌هایی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

احساس ترس و خجالت از تغییرات دوران بلوغ

نوجوانانی که در کودکی آگاهی‌های لازم جنسی را کسب نموده‌اند، نسبت به سایر همسالان خود؛ تغییرات فیزیکی خود را بهتر درک کرده و بدون ترس و نگرانی، آن را مرحله‌ای از فرآیند ورود به بزرگسالی می‌دانند./ نقش سلامت جنسی بر تحکیم نظام‌ خانواده‌

کاهش اعتماد به نفس

نداشتن آگاهی جنسی موجب می‌گردد که کودک در درون خود احساس نقص و کمبود کرده و اعتماد به نفس او کاهش یابد. این کمبود اعتماد به نفس در بزرگسالی بر روی رفتارها و انتخاب‌های وی تاثیرات نامطلوبی خواهد داشت.

دوران بلوغ و آموزش جنسی به نوجوانان

با ظهور اولین آثار بلوغ جسمی در نوجوان، وقت آن فرا می‌رسد تا شما اطلاعات نسبتا کاملی در مورد مسائل جنسی را به فرزند خود ارائه دهید. اطلاعاتی از قبیل: بلوغ و تغییرات بدنی، قسمت‌های مختلف دستگاه تناسلی، آمیزش و رفتارهای جنسی نادرست و بیماری‌های مقاربتی.

گام اول برای آموزش نوجوانان، کسب آمادگی در خود والدین است. معمولا والدین در این زمینه یا اطلاعات کافی ندارند و یا توانایی انتقال صحیح این اطلاعات را ندارند. پس لازم است با مطالعه کتاب‌های متعدد و صحبت با مشاوران، روش‌های صحیح آموزش جنسی را فرا بگیرند.

وظیفه آموزش دختران بر عهده مادر و پسران بر عهده پدر می‌باشد. در صورت فقدان یکی از والدین، باید از اقوام درجه یک که با نوجوان ارتباط خوبی دارند، کمک گرفته شود.

آموزش و معرفی بیماری های مقاربتی

توضیح در خصوص بیماری‌های مقاربتی مانند ایدز و هپاتیت، علاوه بر تکمیل اطلاعات نوجوان در این خصوص، بهانه مناسبی برای مطرح کردن رفتارهای پرخطر جنسی را نیز در اختیار شما قرار می‌دهد. در این میان باید از مضرات و عواقب خودارضایی و عواقب جسمی و روحی آن برای نوجوان نیز صحبت نمایید. همچنین می‌توانید در این زمینه کتاب یا جزوه‌های مرتبط نیز در اختیار آن‌ها قرار دهید.

دقت در انتخاب واژگان

فضای شوخی و طنز شاید بیان مسائل جنسی را راحت‌تر نماید، اما جدیت مباحث و بار آموزشی آن را زیر سوال می‌برد. همچنین فضا را برای حرمت‌شکنی مستعد می‌نماید. بنابراین در انتخاب واژگان دقت نموده و سعی از انتخاب واژه‌های معادل‌ علمی نمایید./ نقش سلامت جنسی بر تحکیم نظام‌ خانواده‌

آموزش مهارت نه گفتن به کودکان و نوجوانان

آموزش مهارت نه گفتن به نوجوانان یکی از ارکان آموزش بهداشت جنسی است. به فرزندانتان بیاموزید افراد هوسران و بیماران جنسی به بهانه‌های مختلف و با سخنان فریبنده، به دنبال سوء استفاده جسمی و روحی از دیگران هستند. به یاد داشته باشید نوجوان شما همیشه در کنار شما نیست و با توجه به رشد ارتباطات در فضاهای مجازی، مهارت نه گفتن برای جلوگیری از آسیب های احتمالی بسیار ضروری میباشد.

باورهای غلط با نگاه روشنفکری

بعضی والدین می‌گویند: “هر چه بیشتر چشم و گوشش را ببندید، حیص‌تر می‌شود! بگذارد ببیند تا چشمش عادت کند!” و با این تفکر غلط، هیچ کنترلی بر روی رفتارهای خود نداشته و هر گونه فیلم و صحنه‌ای را در روبروی دیدگان کودک قرار می‌دهند.

این زیاده‌روی، همانند کوتاهی در آموزش، خطرات جبران‌ناپذیری را برای کودک و نوجوان به دنبال خواهد داشت.

دیدن صحنه‌هایی حتی با موضوع جنسی، برای نوجوانی که تازه در حال گذراندن دوران بلوغ می‌باشد، ظلمی آشکار در حق اوست. زیرا نوجوان شرایط ازدواج و تامین نیازهای خود را نداشته و از طرفی مجبور به مبارزه با غریزه خود و خویشتنداری نیز می‌باشند. پس حتما مراقب رعایت اعتدال باشید.

منابع: