شیوه‌های تست زنی و تله‌های کنکوری

شیوه‌های تست زنی و تله‌های کنکوری

در مقطع کنکور دانش‌آموز هر چقدر هم قوی و باسواد باشد، باز این احتمال وجود دارد که نتواند به تمامی سوالات پاسخ دهد؛ لذا بعضی از افراد برای از دست ندادن امتیاز مثبت به سوالاتی که شک داشته و یا اصلا بلد نیستند، هیچ پاسخی نمی‌دهند و بر عکس گروهی دیگر به این سوالات به صورت شانسی پاسخ می‌دهند.

در این جا با دلیل و بر اساس مطالعات انجام شده به وسیله علم احتمالات سعی داریم روش برخورد صحیح با اینگونه سوالات را بیان کرده تا بتوانید بالاترین امتیاز را کسب نمایید.

فرض کنید داوطلب می‌خواهد به 25 سوال دین و زندگی پاسخ دهد. در بهترین شرایط او تمام مطلب را عمیقا فهمیده و می‌تواند به تمامی سوالات پاسخ دهد. اما معمولا به دلیل عدم تسلط در برخی مطالب، داوطلب در پاسخ برخی تست‌ها شک می‌کند. حال سوال اینجاست: آیا فرد نباید آن تست‌ها را پاسخ دهد؟ آیا قبول احتمال پاسخ غلط و نمره منفی کاری منطقی است؟

قطعا پاسخ دادن شانسی و از روی حدس و گمان به سوالاتی که هیچ اطلاعی از پاسخ صحیح آن‌ها ندارید و یا اینکه نهایتا از غلط بودن یک گزینه اطمینان دارید، کار بسیار اشتباهی است و به احتمال بسیار زیاد، پاسخ غلط به سوالات خواهید داد و نمره منفی، کار شما را خراب خواهد کرد./ شیوه‌های تست زنی و تله‌های کنکوری

پس فقط یک حالت باقی خواهد ماند که نیاز به بررسی بیشتر دارد. و آن حالتی است که شما از غلط بودن دو گزینه اطمینان دارید و می‌دانید پاسخ بین دو گزینه باقیمانده است. یعنی سوال شما دو گزینه صحیح دارد!

بسیاری افراد به اشتباه دیگران را به پاسخگویی به این سوالات تشویق می‌کنند و معتقدند به دلیل اینکه هر پاسخ درست 3 نمره مثبت دارد و پاسخ اشتباه صرفا یک نمره منفی دارد، پس پاسخ به این سوالات کاملا منطقی است!! اما در عمل مشاهده می‌کنیم اکثر داوطلبانی که به این سوالات به صورت شانسی پاسخ می‌دهند، تعداد غلط‌های زیادی دارند و زحمات ارزشمند خود برای پاسخ به سوالات دیگر را از بین می‌برند. یادتان باشد شما برای پاسخگویی به هر سوال صحیح، ساعت‌ها زمان برای مطالعه و یادگیری هزینه کرده‌اید. پس حق ندارید با پاسخ‌های شانسی و غلط، شانس قبولی خود را کاهش دهید.

راهکار مناسب در مواجهه با سوالات دو گزینه‌ای چیست؟

برای پاسخگویی به تست‌های دو گزینه‌ای با کمترین احتمال خطا، باید به نکات زیر توجه کنید.

• در دروس محاسباتی اگر با تست دو گزینه‌ای مواجه شدید، به هیچ عنوان پاسخ ندهید. چرا که وقتی ما می‌توانیم مساله را دوباره چک کنیم و اشکالات خود را بررسی کنیم، دیگر معنی ندارد شانسی تست بزنیم. پس در دروس محاسباتی ما یا مساله را بلدیم یا بلد نیستیم. اگر در جواب سوال شک دارید، حتما دوباره آن را چک کنید و اگر وقت ندارید، از پاسخ دادن منصرف شوید، چرا که اکثرا تست‌های دو گزینه‌ای محاسباتی غلط در می‌آیند.
• در نام‌ها، اسامی، معانی لغات و مانند اینها که جواب کاملا مشخص می‌باشد، پاسخ دادن به تست‌های دوگزینه‌ای کاملا اشتباه و در نهایت منجر به کسب امتیاز منفی خواهد شد. پس به اینگونه سوالات نیز پاسخ ندهید.
• اگر در دروسی مانند عربی، میان مطالب مشخص مانند معتل یا صحیح بودن گیر کرده‌اید، پاسخ ندهید چون جواب مشخص را نمی‌دانید ولی اگر در اجوف واوی یا یایی بودن گیر کرده‌اید بزنید چون شما در زیرشاخه گیر کرده‌اید؛ پس شما سواد لازم را دارید ولی در زیر شاخه گیر کرده‌اید. در صورتی که داوطلبی که هنوز نداند تفاوت معتل یا صحیح چیست، مسلما تست‌هایی که خواهد زد نا آگاهانه و در نهایت غلط در‌‌خواهد آمد.
• در تست‌هایی که نوشته کدام یک از گزینه‌های زیر صحیح‌تر است، بعد از دوگزینه‌ای کردن و با استدلال و طبق رابطه49-51 جواب دهید.

رابطه 49-51:

روش دیگر برای پاسخ گویی به تست‌های دو گزینه‌ای، استفاده از رابطه 49-51 می‌باشد.

این اصل شبیه کفه ترازو است و به افراد در تست دو گزینه‌ای اجازه می‌دهد فقط در صورت تبعیت از این فرمول به آن پاسخ دهند. در غیر این صورت حتی آن تست دو گزینه‌ای نیز نباید پاسخ داده شود. در این رابطه سوال به عنوان یک ترازو در نظر گرفته می‌شود و گزینه‌های موردنظر در کفه‌های آن قرار می‌گیرد و وظیفه داوطلب آن است که با توجه به روش‌های پیشنهادی و با دلیل و منطق، مطالب را مورد بررسی قرار داده و سرانجام هر وقت یک کفه ترازو، حتی یک درصد بیشتر از دیگری سنگینی کرد، به آن پاسخ دهید.

البته دقت داشته باشید شما در صورتی می‌توانید پاسخ با احتمال 51% را انتخاب کنید، که از اطلاعات اولیه در خصوص آن موضوع برخوردار باشید. یعنی اگر شما کلیات یک مطلب را به طور کامل بلد هستید و تنها در برخی جزئیات شک دارید، احتمال درست بودن حدس شما نیز وجود دارد. اما کسی که هیچ اطلاعی از آن درس ندارد، هر حدس و گمانی که داشته باشد، می‌تواند غلط از آب در بیاید و یک نمره منفی به او اضافه کند.

تله‌های کنکوری و سنجش میزان دقت

طراحان سوال برای سنجش دقت و میزان توجه افراد و با آگاهی از استرس داوطلبان در سر جلسه کنکور سعی می‌کنند با قرار دادن مطالب و کلمات زائد یا گمراه کننده و با کارشناسی دقیق در گزینه‌ها، سوالات را به شکلی طراحی نمایند تا میزان دقت و عمق یادگیری افراد نیز مورد سنجش قرار گیرد؛ چرا که هدف در کنکور یادگیری مطالب است نه حفظ آن‌ها. چنانچه در کنکور سال‌های اخیر بیشتر مشاهده می‌شود؛ اکثر سوالات به صورت مفهومی مطرح می‌شود و تنها افرادی می‌توانند پاسخگو باشند که کتاب‌های درسی را یاد گرفته و فهمیده باشند.

برای اینکه داوطلبان کنکور در هر مقطعی و در مواجه با این گونه سوالات دچار اشتباه نشوند و بتوانند به این گونه سوالات پاسخ دهند سه راه حل اساسی را مطرح می‌کنیم. به نظر ما اگر داوطلبی این سه راه حل را به ترتیب اجرا نماید، در صورت مطالعه مناسب  به هیچ وجه دچار اشتباه نخواهد شد و به اکثر سوالات پاسخ صحیح خواهد داد.

برای پاسخگویی به سوالات کنکور به صورت زیر عمل کنید:

• ابتدا صورت سوال را کامل و بادقت بخوانید.
• بعد از خواندن صورت سوال و فهمیدن منظور طراح سوال (یعنی درک کامل صورت سوال) همه گزینه‌ها را به طور کامل و دقیق مطالعه کنید.
• و در پایان و پس از خواندن تمام گزینه‌ها، کامل‌ترین و صحیح‌ترین گزینه را انتخاب کنید؛ زیرا ممکن است گزینه‌های درست دیگری نیز وجود داشته باشند. بنابراین عجله نکنید و با خواندن تمام گزینه‌ها، صحیح‌ترین گزینه را انتخاب کنید.            

اما همیشه خطر مواجهه با تله‌های کنکوری برای شما وجود دارد. برای همین آن‌ها را به چندین نوع تقسیم کرده و با مثال به توضیح هر یک پرداخته و راه‌حل‌های مطرح شده در آن‌ها را پیاده خواهیم کرد.

• تله‌های کنکوری به انواع مختلف تقسیم می‌شوند:
  • تله در صورت سوال
  • تله در گزینه‌ها
  • تله در پاسخ نامه
  • تله در همه موارد بالا که به صورت تلفیقی مطرح می‌گردد.
• تله در صورت سوال

این گونه سوالات در انواع مختلفی می‌توانند مطرح شوند که یکی از آن‌ها قراردادن فعل یا کلمه منفی در صورت سوال می‌باشد؛ بطوریکه تله در این گونه تست‌ها اکثرا با فعل منفی مطرح می‌شود و ممکن است در دروس مختلف با اضافه کردن کلمه‌ای، کل جمله به نوعی منفی گردد. این گونه سوالات که در هر درس به شکلی متفاوت مطرح می‌شوند، کل جمله را منفی می‌نمایند. به مثالی در این زمینه توجه نمایید:

کدام یک از گزینه‌های زیر صحیح نمی‌باشد؟

در این گونه سوالات با وجود اینکه طراحان سوال، زیر فعل را خط کشیده یا پررنگ‌تر مطرح می‌کنند ولی داوطلبانی که دقت زیادی ندارند و قبلا نیز آن را تمرین نکرده‌اند، ندانسته و نخوانده به طرف گزینه‌ها رفته و گزینه‌ای که جواب صحیح دارد را انتخاب می‌کنند؛ در صورتی که منظور طراح سوال در این گونه گزینه‌ها انتخاب جواب غلط می‌باشد نه جواب صحیح./ شیوه‌های تست زنی و تله‌های کنکوری

قابل ذکر است که اکثرا طراحان سوال جواب‌های صحیح را در گزینه‌های 1 و 2 و جواب مورد نظر خود را در گزینه‌های 3 و 4 قرار می‌دهند و داوطلب چون دچار استرس واضطراب می‌شود و قبلا این گونه تست‌ها را تمرین نکرده ‌است، دچار اشتباه شده و در نهایت نتیجه مطلوبی را کسب نخواهند کرد. برای اینکه داوطلب در این گونه تست‌ها دچار اشتباه نشود، بهتر است از سه اصل گفته شده به ترتیب کمک بگیرد. در این صورت اگر وی صورت سوال را به طور دقیق خوانده و گزینه‌ها را به طور کامل مطالعه کند، حتی اگر به صورت سوال هم دقت نکرده باشد، مسلما از خود خواهد پرسید مگر می‌شود در یک سوال سه جواب درست وجود داشته باشد.؟!؟

در دروس مختلف این کلمات می‌تواند باعث گمراهی داوطلب شود که توجه به آن‌ها ضروری است:

زبان :Except

عربی: لم یکون، ما کان، لا تشتمل

زیست، شیمی، فیزیک: همه گزینه‌های زیر صحیح می‌باشد به جز . . .  نمی‌باشد؟   نیست؟

ریاضی: معادله . . . . .  چند جواب صحیح غیر منفی دارد؟

به طور خلاصه می‌توان مطالب را این گونه جمع‌بندی کرد: در اکثر این سوالات، یا فعل به صورت منفی است یا کلمه‌ای در زبان به عنوان نماد مطرح می‌شود که همیشه یا زیر آن خط کشیده شده یا با فونت متفاوت نوشته شده ‌است و به صورت افعال یا کلمات زائد مطرح می‌شود، که برای جلوگیری از اشتباه و محض یادآوری به تعدادی از این کلمات که  صورت جمله را دچار تغییرات اساسی می‌کنند و در نهایت منجر به اشتباه داوطلب می‌شوند ذکر می‌کنیم:

هرکدام               به ندرت              بیشترین             تمام                  کمترین              اکثر      

بعضی                 همگی                گاهی                 چرا                    اغلب                  چه       

بدتر                   برابر                   تشابه                 متشابه                هیچ‌گاه               هیچ‌کدام

• تله در گزینه‌ها

تله ممکن است در گزینه‌ها مطرح گردد. به مثالی در این زمینه توجه نمایید:

جواب معادله  کدام است؟

 الف) صفر            ب) 5 و 7-                 ج) 5 و صفر              د)5 و7- و صفر

جواب معادله بالا صفر و 7 و 5 خواهد بود وتنها گزینه صحیح «ج» می‌باشد نه گزینه «د». چون 7- داخل گزینه «د» وجود دارد و به اصطلاح جواب غلط مابین جواب‌های صحیح قرار دارد، این گزینه غلط خواهد بود. بنابراین ما گزینه‌ای را انتخاب خواهیم کرد که در عین کامل بودن، صحیح نیز باشد. گزینه چهار با وجود کامل بودن غلط می‌باشد.

• تله در پاسخ نامه و موارد تلفیقی  

گاهی اوقات مشاهده می‌شود داوطلبی با وجود اینکه جواب سوال را می‌داند و آن را حل کرده، در وارد کردن سوال به پاسخ نامه دچار اشتباه شده و ندانسته امتیاز منفی کسب می‌کند.

این گونه اشتباهات ممکن است به طور تله موجود در سوال و یا به دلیل عدم دقت داوطلب به وجود آید.

ü در حالت اول، طراحان با قرار دادن اعدادی متناسب با صورت سوال و گزینه، سعی در سنجش میزان دقت افراد دارند. به مثال زیر توجه نمایید:

اگر  آن گاه  x² چقدر است؟

الف) 2                       ب)                                ج)4                                            د)

می‌توان تست بالا را در همه موارد نیز در نظر گرفت چون سه تله وجود دارد. یکی در صورت سوال، دیگری در گزینه الف و مورد سوم در پاسخنامه می‌باشد.

حال به توضیح تله تست در پاسخ نامه می‌پردازیم. در تست بالا داوطلب به اشتباه گزینه «د» را علامت می‌زند در صورتی که جواب گزینه «ج» می‌باشد و باید در پاسخنامه گزینه «ج» علامت زده شود، چون جواب عدد 4 است.

ü در حالت دوم افراد با توجه به استرس کنکور دچار این اشتباه می‌شوند و دلیل آن نیز عدم پاسخ به سوالات در بعضی گزینه‌ها و خالی گذاشتن آن‌ها در پاسخنامه می‌باشد. لذا برای جلوگیری از این اشتباهات سعی کنید هر پنج سوال را که حل کردید، یک سوال را از اول و یک سوال را از آخر چک کنید که این مساله مشکل شما را حل خواهد کرد.

تذکر بسیار مهم: لطفا پس از پاسخ به هر سوال، جواب آن را وارد نمایید. در غیر اینصورت امکان وارد کردن جابجای پاسخ‌ها وجود دارد که در این صورت زحمات شما از بین خواهد رفت و نمره مثبت شما به نمره منفی تبدیل خواهد شد. لطفا این توصیه را جدی بگیرید.

شیوه‌های تست زنی و تله‌های کنکوری